برداشت آزاد
• قراین نشان میدهند که امیل دورکیم، وقتی زیادی را برای تنظیم و ترتیب آثار و سخنرانیهایش در موضوع تعلیم و تربیت اختصاص داد. این در حالیست که معمولاً جامعهشناسان عنایت کمی به این مسائل دارند.
• این سخنرانیها، تفکرات او درباره تعلیم اخلاق، فضیلت مدنی، رابطه شهروندی، و خیر عمومی را روشن میکنند.
• موضع اصولی او این است: از آنجا که جامعه، فیالواقع نظامی از ایدهها و باورهاست، آموزشی که با ارزشها همراه باشد، انتظارات جمعی و آرمانهای اخلاقی جامعه را بیان میدارند. آموزش و تعلیم و تربیت، بیانی مدرن از علم اخلاق و علم سیاست یونان باستان است.
• نظریه تعلیم و تربیت عمومی دورکیم، آرمانهای سیاسی و اجتماعیای را مطرح میکنند که بایستی در میان جوانان پرورانده شود. آموزش و جامعه پذیری، بیانگر امید اجتماع به آینده، و نیازهای کارکردی برای اکنون هستند. آینده و اکنون؛ پس، هدف آموزش و پرورش در اجتماع، به رغم آنچه روسو میگوید، پیروی از طبیعت نیست، بلکه ایجاد طبیعت است. زیرا «تعلیم در انسان، انسان جدیدی میآفریند و این انسان است که بهترین ارزشها و منزلتها را ایجاد میکند».
• این سخنرانیها، گویای تلاش او برای بازخوانی نقد عقل عملی کانت، و سیاست ارسطو در قالب بیان امروزین فرانسوی است: تلفیق دیدگاه سنتی اخلاق، سیاست و دموکراسی مشارکتی (ارسطو و روسو) با ارزشها و منزلت انسانی و آزادی فردی کانت.
• تأملات او درباره جایگاه صنف در روم، روابط کاری قرون میانه و دولت مدرن، منعکس کنندۀ دیدگاه ارسطو درباره خانواده، روابط دوستی و شهروندی و عدالت اجتماعی است.
• این حالتی است که در نهایت، «فرد را به یک شیوهی اخلاقی از زندگی، آرمانهای اجتماعی جدید و موقعیتهای مشترک تازه ناشی از ظرفیتهای بالقوه انسانی» رهنمون میشود. این ارزشهای جهانشمول اومانیسم کلاسیک، گویای وجدان جمعی جامعهی مدرن است.
مآخذ:...