دکتر حامد حاجی‌حیدری؛ 
فقط ایده‌ای برای تأمل بیشتر
▬ قضیه: رئیس جمهور در نشستی که اخیراً در «سالن اجلاس سران» داشتند، از «بی‌وفایی»ها سخن گفتند؛ بی‌گمان اغلب فعالان و ناظران سیاسی کشور، این تظلم از بی‌وفایی را «به تقصیر» ارزیابی کردند، و هر یک بخشی یا عمده یا تمام مسؤولیت این تظلم را به تقصیر خود رئیس جمهور نسبت خواهند داد. ولی ما به این موضوع کاری نداریم؛ نکته اصلی ما این است که همان طور که خود رئیس جمهور فرمودند، یک دشواری اصلی دولت ایشان، اگر نگوییم «بحران»، «مشکل اقتدار رئیس جمهور» است. از رئیس جمهور، نه تنها توقع هماهنگی در درون قوه مجریه، بلکه انتظار هماهنگی میان قوا می‌رود؛ حال، شاهدیم که رئیس جمهور، از برقراری هماهنگی در درون قوه مجریه ناتوان هستند، و خسارت این وضع، تنها به کارگزاران و اصلاح‌طلبانی که بلاشرط از ایشان حمایت کردند تا برای دومین بار به قدرت برسند وارد نمی‌شود، بلکه کل کشور آسیب می‌بیند. از سال ۱۳۹۲، دولتی داریم که از توش و توان اندکی برای انجام تکالیف ریاست جمهوری برخوردار است. از عدم کفایت سخن نمی‌گویم؛ می‌گویم، از توش و توان اندکی برای اعمال ریاست جمهوری برخوردار است.
▬ ریشه‌یابی قضیه: در حالی که عنوان «ریاست جمهور» به یک فرد اشاره می‌کند، اصطلاح «ریاست جمهوری» به یک فرایند تعاملی از تأثیر اجتماعی و سیاسی اشاره دارد. این، نکته‌ای است که در انتخابات ریاست جمهوری ۹۲ و ۹۶ مغفول ماند. می‌توان به هر ترتیبی به ریاست جمهوری رسید؛ مثلاً با ایراد اتهام «خزانه خالی» یا «نرده در پیاده‌رو»! ولی با این کیفیت رأی نمی‌توان «ریاست جمهوری» کرد؛ چرا که دفاع از این فرآیند، دیگر از دست هواداران نیز بر نمی‌آید، و هواداران دیروز، یک به یک، از قطار ماجرا پیاده می‌شوند و ضمه خود را بری می‌کنند.
▬ از این منظر، «فرآیند ریاست جمهوری» شامل یک شبکه تعاملی گسترده است، که با اعتبار و اقتدار متقابل شناخته می‌شود. مردم، باید بتوانند رئیس جمهور را درک کنند، و ایشان هم مردم را به رسمیت بشناسند و درک کنند. بدون چنین فرآیند تعاملی دو جانبه‌ای، شخص می‌تواند «رئیس جمهور» باشد، ولی نمی‌تواند «فرآیند ریاست جمهوری» را به انجام رساند. آن‌چه آقای روحانی بدان احتیاج دارند، برقراری تعامل مؤثر با مردم است. ایشان باید فاصله خود را با مردم کم کنند، و این، چندان با حضور در «سالن اجلاس سران» به دست نمی‌آید. دوستانی که در آن‌جا جمع بودند، بر سر پیکر پدر خود در آمبولانس برای فیلم‌برداری گریه ظاهری ساز کردند و مردم تصویر این تصنع را می‌بینند و به خاطر می‌سپارند. مردم صداقت‌های دولت نهم را نیز به یاد می‌آورند که اهالی «سالن اجلاس سران» هیچ‌گاه دلشان با او صاف نبود و نشد، و نخواهد شد. مردم، هر دو را به خاطر دارند و هنوز هم هر جا مجالی پیش می‌آید، درک این تمایز را به نمایش می‌گذارند.
▬ بنابراین، هر چند «رئیس جمهور» باید بداند که «فرآیند ریاست جمهوری» فراتر از تأکید بر قدرت شخصی یا حزبی و جناحی است. ریاست جمهوری باید بر پایه اعمال رشد و ارتقاء نیروهای عمل کننده اجتماعی ایثارگر که «پای کار» جامعه هستند بنا شود. کسانی که تنها از انقلاب طلبکار هستند و بوده‌اند، به کار نمی‌آیند؛ باید به آن‌هایی اهمیت بدهیم که هر وقت لازم شده است، بر پایه اصول، درگیر شده‌اند و کار را پیش برده‌اند. آن‌هایی که ادعای «ژن خوب» را چه در حرف و چه در عمل دارند، چندان قابل اتکاء نیستند. حال، آن جوان، سادگی کرد و اصطلاح «ژن خوب» را به کار برد و تاریخ ایران نامش به «ژن خوب!» عارف و معروف خواهد شد، ولی واقع آن است که این سخن، پیش از این، عمل دیگران بوده و هست که در «سالن اجلاس سران» جمع شدند.
▬ پایه‌های اصلی توان کشور در نیروهایی است که عن‌قریب، بدون کیک و ساندیس، از امام حسین تا آزادی، و از خیابان انقلاب تا جمهوری اسلامی را پر خواهند کرد؛ آن‌ها که در سالگرد امام، دور حرم را مملو از جمعیت می‌سازند، ولی واقعاً دشوارشان است وارد کاخی شوند که به نام حرم برای او ساخته‌اند. این‌ها، مردمی هستند که رئیس جمهور باید به آن‌ها اتکاء کند. رئیس جمهور باید سنت سفرهای استانی و رفتن به میان مردم را باب کند، و تنها با «برگزیدگان» دیدار نکند. او باید به میان مردم برود و سخن آن‌ها را بشنود. اتکاء به مردم واقعی، کلید اصلی حل «مشکل اقتدار رئیس جمهور» است. توصیه می‌کنیم تا فرصت هست از این کلید استفاده کنند.
مأخذ:صبح‌نو
هو العلیم
