فیلوجامعه‌شناسی

چهارده تز در ساز و کار خود افشاگری اینترنتی

شنبه, 04 خرداد 1398 ساعت 22:11 مدیر سایت شمارگان بازدید از منبع : 1286

دکتر حامد حاجی‌حیدری؛ فقط ایده‌ای برای تأمل بیشتر

░▒▓ تز ۱.
■   کم رنگ شدن کارکردهای اقتصادی و تجاری اینترنت، محیط شبکه را رنگ و بوی تفریحی و مشحون از روابط خصوصی بخشیده است. این وضع، خصوصاً با دشوار شدن برقراری روابط صمیمی در دنیای واقعی به دلیل ظهور و غلبه جامعه توده‌ای، تشدید هم می‌گردد.
■   اینترنت، افرادی را به وجود آورده است که خواهان بهبود زندگی شخصی و اجتماعی خویش از طریق عرضه خود در شبکه هستند. و ...
■   و برای برقراری ارتباط با دیگران، در محیط اینترنت، باید خود را کم و بیش معرفی کرد. هر چند که این معرفی، در اغلب موارد، می‌تواند واقعی نباشد، ولی رفته رفته، با فراگیر شدن شناسنامه‌های کاربری مانند اکانت گوگل یا اکانت فیس‌بوک، ارائه جنبه‌های مهمی از خویشتن واقعی اجتناب ناپذیر می‌گردد.
■   وانگهی، افراد باید مزیت‌هایی واقعی از خود را برای برقراری ارتباط با دیگران رو کنند، تا در عمل، برای برقراری ارتباط، جذاب و قابل به نظر برسند، و بدین ترتیب، وجوهی دیگر از اطلاعات واقعی زیست خود را در شبکه افشا خواهند کرد؛ به دست خود افشا خواهند کرد؛ به این فرآیند و نتیجه نهایی آن «خود افشاگری اینترنتی» اطلاق می‌کنیم.

░▒▓ تز ۲.
■   افراد حاضر در محیط شبکه، بویژه، در جریان دوست‌یابی‌های آن لاین، اغلب برای رسیدن به سطح مطلوب صمیمیت طی مراحل اولیه رابطه، مرتکب سطح گسترده‌ای از خود افشاگری می‌شوند. هدف از این خود افشاگری گسترده، کاهش قابل ملاحظه عدم اطمینان و عدم قطعیتی مضاعفی است که هم طبیعتاً بین دو نفر که تازه با هم آشنا شدند وجود دارد، و هم به طور غیر طبیعی در ارتباط اینترنتی احساس می‌شود. فشار این دو نوع عدم قطعیت، افراد را وامی دارد تا میزان خود افشاگری را «گسترده» در نظر بگیرند.

░▒▓ تز ۳.
■   خود افشاگری، اغلب، متقابل است. به منظور افزایش درک متقابل و درک شباهت‌ها، و به رسمیت شناختن فرد در حال خود افشاگری تا به خود افشاگری خود ادامه دهد، افراد دیگر هم به «خود افشاگری متقابل» وادار می‌شوند.

░▒▓ تز ۴.
■   در گیر و دار دوست‌یابی‌های آن لاین، نیاز به حدودی از صداقت هست، و هم چنین، تنشی بین ارائه خود ایده آل در کنار ارائه خود واقعی وجود دارد.
■   در نتیجه و در عمل، آن چه اتفاق می‌افتد این است که شخص، نه تنها خود واقعی خود را کم و بیش صادقانه بیان می‌دارد، بلکه آرمان‌ها و سمت و سوی حرکت خود در جهان واقعی را نیز افشا می‌کند.
■   این خود افشاگری دو گانه را می‌توان «خود افشاگری واقعی + خود افشاگری آرمانی» نام نهاد.

░▒▓ تز ۵.
■   ابتدا، خود افشاگری در پایگاه‌های اینترنتی معتبر و مشهور صورت می‌پذیرد، و اغلب، ...
■   و اغلب، خود افشاگری برای کسانی که شخص خود افشاگر، آن‌ها را خوب می‌شناسد، انجام می‌شود. ولی، ...
■   ولی، این اطلاعات محدود نمی‌ماند، و می‌تواند به انحاء مختلف مورد دسترسی دیگران قرار گیرد.

░▒▓ تز ۶.
■   این میزان از خود افشاگری‌های چند لایه و متعدد و مضاعف، آسیب پذیر عاطفی را به طور فزاینده‌ای افزوده است؛ این خود افشاگری‌ها، در فضاهای مختلف، توسط مخاطبان مختلف ملاحظه می‌شود و از آن تعبیرهای گوناگونی صورت می‌گیرد، که این تعبیرها، اغلب مساعد نظر شخص خود افشاگر نیست.
■   امروز، اینترنت به یکی از منابع عمده تنش عصبی و عاطفی تبدیل شده است.

▀▄█▌ تحلیل ساز و کار خود افشاگری اینترنتی در سطح نهادی

░▒▓ تز ۷.
■   در یک تحلیل عمیق‌تر، ملهم از مارک پاستر، اینترنت، موجب توسعه‌ی «نوشتن» می‌شود.
■   نوشتن در اینترنت، بیش از نوشتن معمولی و غیر الکترونیک، مکتوب را از محدوده‌ی عمل «نویسنده» ای واحد دور می‌سازد.
■   به علاوه، اینترنت هم تحرکی تازه به نوشته می‌دهد، چون سیالیت قابل ملاحظه‌ای در فضا دارد، و هم، ماندگاری را به نوشته می‌افزاید، چون در زمان قابل حفظ و گسترش است. اینترنت، رسانه ایست که آرشیو خود را در خود دارد.

░▒▓ تز ۸.
■   به نظر می‌رسد که «متن» اینترنت به هر کس یا هیچ کس تعلق ندارد. و با این همه، به بعضی نهادها که وقف جستجوی اطلاعات در اینترنت هستند، تعلق دارد؛ و به این ترتیب، قدرت آن نهادها را تقویت می‌کند.
■   مردم از حضور این دست نهادها اطلاع دارند و گه گاه هراس خود را در یک نظرسنجی اعلام می‌کنند؛ با این حال، به افشای اطلاعات خود ادامه می‌دهند. چرا؟

░▒▓ تز ۹.
■   مردم با استفاده از تلفن همراه، مبادلات خودکار بانکی، رزرو از طریق اینترنت و غیره، مدام در نظارت به خود مشارکت می‌کنند.
■   اینترنت، نمادهای تعیین هویت شخصی را به هم پیوند می‌دهد، و فرد، ناگاه در می‌یابد که خود افشاگری‌های ذره ذره او در اینجا و آنجای اینترنت با یکدیگر پیوند یافته است، و تصویر کاملی از حیطه‌های عمومی و خصوصی زندگی او را در اختیار دیگران قرار می‌دهد.
■   سوابق اظهار نظرها، دوستی‌ها، معاشقه‌ها، مطایبه‌ها، صمیمیت‌ها، خریدها، و از همه مهم‌تر، جستجوها، و همچنین، سایر مبادلات، همه و همه کنار هم قرار می‌گیرند، به طوری که می‌توان تصویری از عادت‌ها و خصلت‌ها و عقاید فرد را در اختیار دیگران و «همه» دیگران قرار دهد.

░▒▓ تز ۱۰.
■   هر یک از افراد، در اینترنت به صورت متکثر و متفرق هستند؛ و از این قرار، گستره خود افشاگری شان به چشمشان نمی‌آید، و باز جزئیات تازه‌ای به پرونده فراموش ناشدنی خود در شبکه اضافه می‌کنند.
■   هر بار کامپیوترهای دور از هم سابقه‌ای را به طور خودکار کنترل یا با سابقه‌ای دیگر مقایسه می‌کنند، این پرونده کامل و کامل‌تر می‌شود، و ...
■   و اغلب مردم امروز، از این وضع غافل هستند، و به سهولت با آن کنار می‌آیند؛ روزی خواهد آمد که از نوشتن آزادانه بسیاری از سخنان در متن شبکه نادم خواهند شد.

░▒▓ تز ۱۱.
■   رایانه‌ها تبدیل به «ماشین‌هایی برای ایجاد هویت‌هایی قابل بازیابی و وارسی» می‌شوند؛ نحوی استیضاح الکترونیکی سراسری در جریان است.
■   در عین حال، این پرونده افشاگر، قابل جرح و تعدیل و اصلاح نیست. تنها می‌توان به آن چیزهایی افزود و نمی‌توان چیزی را از آن پاک کرد.
■   نظارت در شرایط فعلی، بین یک شخص منفرد قابل شناسایی با همان شخص در موقعیت بعدی فرق می‌گذارد، و با تکثیر هویت‌ها، شخصیت‌های اینترنتی را از شخصیت‌های واقعی جدا می‌سازد، اما، در عین حال، به وقتش این هویت‌ها را مجدداً به هم پیوند می‌زند.

░▒▓ تز ۱۲.
■   هرچه زندگی روزمره با استفاده‌ی بیشتر از فناوری‌های الکترونیکی پیش رود و هر چه رویدادهای روی صفحه‌ی نمایش، بیشتر جانشین تجربه شوند، کار این فناوری‌ها کمتر محسوس خواهد بود، و مردم با نگاه مشکوک کمتری به آن خواهند نگریست. آن‌ها در این فضای جدید، خیلی چیزی را پنهان نمی‌کنند. در شرایط شدیداً دیجیتال شده، افراد به فراخور رمزهای «فوق عادی» و همانند جریان‌های اطلاعاتی هدایت می‌شوند و خود را جزیی از آن به حساب می‌آورند. حتی افراد، به نحوی مجذوب می‌گردند که احتمال این را که تحت نظر باشند، یا اطلاعات پراکنده آن‌ها در جایی جمع شود را «توهم فناورانه» تلقی می‌کنند.

░▒▓ تز ۱۳.
■   آنچه در وجهی متناقض می‌توان گفت، این است که دو دیدگاه متفاوت این وضع را توجیه می‌کند. یک دیدگاه، نگاه کاربر است که دنبال اطلاعات کاربردی خود می‌گردد، و نگاه دیگر، نگاه کسی است که فعلاً اطلاعات درون شبکه برای او موضوعیت ندارد و می‌خواهد یک کاربر را ردیابی کند.
■   وقتی یک کاربر کاملاً مجذوب اطلاعات کاربردی شود، از این امکان که از نحوۀ حرکت او در شبکه، کسی با نگاه دیگری بهره برداری کند، چشم پوشی می‌کند، و علت این نادیده انگاری جذبه خود اطلاعات به مثابه یک زیست جهان مستقل است. برای این کاربر مجذوب، آن چه مشهود است تمام چیزی است که مشهود است. در این حال، تفاوت بین واقعیت و وهم، محو می‌گردد.

░▒▓ تز ۱۴.
■   در برداشت متعارفی ما، فنّاوری اطلاعاتی موسوم به «اینترنت»، اغلب به منزله‌ی عاملی «بیرونی» ظاهر می‌شود که ما همچون هر ابزار دیگر، از آن به نحو خودانگیخته استفاده می‌کنیم، نه به صورت چیزی که در عمق زندگی روزمره و حواس ما نفوذ کرده باشد، و به سمت آن رفته باشد که حتی بینش‌های ما را با روش‌های خود انطباق داده باشد. اینترنت به مثابه نحوی «گشتل» (به قول مارتین هایدگر)، به استمرار یا پروتز حواس ما تبدیل شده است، و نحو خاص تأمل خود را به ما تزریق کرده است. بدین ترتیب، زندگی شخصی تازه‌ای ظاهر شده است که در جریان آن، افراد بر وفق درخواست شبکه، خود را وانمود و افشا می‌کنند.
■   افق‌های نوین نظارت در شبکه را می‌توان بر حسب زبان پایگاه‌های داده‌های کامپیوتری مجدداً تنظیم کرد؛ در واقع، افراد در راستای مشارکت فعال در تکمیل پایگاه‌های داده پراکنده، بدون آن که خود دقیقاً متوجه باشند، دست به خود افشاگری گسترده می‌زنند و پازل‌های یک نظام نظارتی بزرگ را کامل می‌کنند (توأم با اقتباس‌های آزاد از دیوید لیون، مارک پاستر، ویلیام بوگارد، مونیکا ویتی و آدام جیسون).
مأخذ:مرکز ملی فضای مجازی
هو العلیم